Van varkenshouderij naar Tiny House park

Het is een een-tweetje: Vrijkomende Agrarische Bebouwing (VAB) benutten om er een aantal Tiny Houses op te zetten. Er stoppen immers heel wat boeren zonder opvolging, de grond die vrij komt heeft een nieuwe bestemming nodig. Aan de andere kant is er grote woningnood en een transitie naar duurzamere manier van leven. Wat past er nu beter dan kleine, betaalbare en milieuvriendelijke huisjes op die erven te plaatsen, voor kleine huishoudens en mensen met een hart voor groen? De boeren willen vaak wel, maar een vergunning krijgen is een flinke opgave.

Voormalig varkensboer Twan Poels uit Venray lijkt het wel voor elkaar te krijgen: begin volgend  jaar verwacht hij te kunnen starten met het plaatsen van vijftien huisjes op zijn erf voor permanente bewoning.

Een nieuw plan voor het erf

Maar liefst dertig jaar heeft Twan een varkenshouderij gehad in Venray, nu staan er in plaats van varkens paarden in de weilanden die deel uitmaken van zijn domein. De laatste tien jaar is hij stevig gaan nadenken wat hij zou gaan doen wanneer hij zou stoppen met de varkens. Verschillende ideeën passeerden de revue, waaronder een landgoed met recreatiewoningen. Daar kon de gemeente niet achter gaan staan, zij gaf Twan de opdracht om met een onderscheidend plan te komen. Tiny Houses speelden al enige tijd in zijn gedachten, dat plan heeft hij uiteindelijk doorgezet en nu is hij blij dat het landgoed idee niet door heeft mogen gaan. Twan: ’Tiny Houses zijn een nog beter idee. Het dekt alle problemen die we momenteel hebben in Nederland.’

Vijftien huisjes en een voedselbos

De gemeente heeft het afgekaderd maar Twan kan zich er in vinden. Het moeten mooie, verrassende woningen van maximaal 50 m2 worden die volledig van het gas los zijn en houtkachels zijn niet toegestaan. Hij wil veel voorzieningen collectief gaan organiseren, liefst samen met de bewoners. Er moet een grote mate van zelfvoorzienendheid op het terrein komen. Denk bijvoorbeeld aan een gezamenlijke moestuin, kippen, gedeelde wasmachine, elektrische deelauto en een voedselbostuin. De Tiny Houses hebben geen hekken en schuttingen, maar men woont tussen fruit, noten en bessen: functioneel groen! Mensen met passie voor tuinieren of andere ideeën krijgen bij Twan veel ruimte maar er is geen verplichting om mee te doen. Hij staat open voor nieuwe ideeën. Twan: ‘Ik neem alle inbreng mee, maar uiteindelijk beslis ik wat er gebeurt.’

De huisjes komen langs de rand van het veld en worden helemaal aangesloten op nutsvoorzieningen. Off-grid klinkt idealistisch, praktisch is het niet altijd en er zit veel techniek achter.  Alles gaat op stroom (verwarmen en koken), en de bedoeling is het terrein energieneutraal te maken door de schuur vol zonnepanelen te leggen. Het stroomnet zit echter vol, het is dus even afwachten voordat dit werkelijkheid kan worden. Voor mensen met een eigen paard of pony is het helemaal een ideale plek: zij kunnen een plekje krijgen aangrenzend aan het paarden paradijs waar ze hun dier kunnen zien lopen vanaf de veranda.

Een intensief traject

Inmiddels is hij er bijna 5 jaar mee bezig en het ging niet vanzelf, maar de gemeente werkt nu goed mee. In juli 2022 kondigde de gemeente aan vijf pilot projecten met Tiny Houses te willen uitvoeren en het plan van Twan is het eerste concrete project. De corona pandemie vertraagde de boel flink, maar volgens Twan was het ook een moment van bezinning en een wake-up call voor de mensen. Het heeft in zijn ogen de case voor Tiny Houses alleen maar versterkt. De gemeente is in ieder geval enthousiast maar het is ook ingewikkeld voor ze, het project past niet binnen de bestaande kaders. Daarom hing Twan zoals hij het zelf verwoord ‘twee jaar in een patstelling’. De gemeente nam maar geen stap. Uiteindelijk heeft Twan de burgermeester geschreven en zijn ideeën voorgelegd, daarna kwam het proces door een bezoek van de wethouder in een stroomversnelling.

Daar kwam het volgende knelpunt: het erf van Twan ligt in het buitengebied, dus moest de provincie ook toestemming verlenen. Gelukkig is hij niet zomaar van de wijs gebracht: Twan stapt zelf op de gedeputeerde van de provincie af om haar te overtuigen. Ook in Limburg zijn meer woningen nodig, en Twan denkt dat zijn plan makkelijk over heel Limburg uit te rollen is. De provincie kwam op bezoek en bracht na afloop een positief advies uit. Eind april had hij dan eindelijk een ‘ja’ voor zijn initiatief en kon het traject met de gemeente verder gaan. Twan vindt het jammer dat er zo strak wordt gehouden aan dat buitengebied: “Juist daar liggen de mogelijkheden en is er veel minder weerstand dan in kernen en kernranden. Je biedt stoppende boeren een alternatief en wat heb je liever: een varkensstal of wat tiny houses als buur?”

Voldoende animo

In de loop der jaren heeft Twan een wachtlijst gevormd van mensen die graag bij hem willen komen wonen. Daar heeft hij niets voor hoeven doen, de mensen kwamen vanzelf. Ook mensen die zich bij de gemeente melden worden naar hem doorgestuurd. Geruchten over het plan zingen al enige tijd rond in de gemeente. Dat hij op nieuwszender L1 is verschenen zal mogelijk ook meespelen. De meeste mensen op zijn lijst komen uit Venray maar een aantal ook van wat verder weg.

Vóór deze mensen bij Twan kunnen komen wonen moet er nog wel wat gebeuren. Een onderdeel van het traject dat Twan zelf moet doen is een omgevingsdialoog voeren; op bezoek bij de buren en omwonenden om uit te leggen wat de plannen inhouden. Daarbij valt het hem op dat er nog veel onwetendheid over Tiny Houses en hun bewoners is bij de mensen, waardoor ze iets minder als “normaal” worden geacht. Twan vind dit best wel stigmatiserend, maar aan de andere kant ook grappig. Hij heeft inmiddels aardig wat aspirant bewoners ontmoet en weet dat dit vooroordeel niet terecht is. Sterker nog, het zijn mensen die misschien net iets meer over dingen nadenken dan gemiddeld en de ontwikkelingen in de maatschappij niet meer zo bij hen voelen passen. Twan ziet het als een belangrijk doel om te zorgen dat het beeld van Tiny House bewoners terug in de realiteit komt.

Hoe nu verder?

De volgende stap die nu genomen moet worden is: de bestemming van de grond wijzigen zodat de definitieve aanvraag gedaan kan worden. Twan hoopt dat dat dit jaar nog gaat lukken om dan begin volgend jaar de eerste huisjes te plaatsen.

Dat hopen wij bij TinyFindy ook van harte, en we zullen het project met veel interesse volgen. Het is een heel belangrijk voorbeeld project dat elders in Limburg maar zeker ook in andere provincies navolging zal krijgen, wat dat betreft maak je echt de weg vrij voor collega-boeren, Twan! We wensen je ontzettend veel succes en danken je voor het delen van je verhaal!