Isoleren kan je leren

Isoleren kan je leren

In deze derde bouwblog praat ik opnieuw met Jan-Willem van der Male, van Tiny House Academy. Nadat hij eerder al op TinyFindy vertelde over de mogelijkheden om Tiny Houses te funderen en een houten skelet te bouwen voor een Tiny House, legt de gedreven bouwkundige in deze blog de principes van isoleren uit.

Het idee is simpel: “Isoleren van een Tiny House kan eigenlijk maar op 2 verschillende manieren. Damp-open of damp-dicht.” Maar je moet wel goed nadenken waarvoor je kiest. Jan-Willem: ”Sommige materialen zijn beter geschikt voor damp-open constructies en andere voor damp-dichte constructies. Maar uiteindelijk is het een persoonlijke voorkeur en is de ene vorm van isoleren niet beter dan de andere.”

Damp-open

Bij een damp-open constructie is de gedachte, dat de constructie opbouw van binnen naar buiten steeds meer ‘open’ is. Je begint bijvoorbeeld met multiplex aan de binnenzijde, dan de constructie met isolatie ertussen, dampdoorlatende folie, luchtspouw en gevelafwerking.

Jan-Willem legt uit wat de voordelen zijn: “Het voordeel van deze vorm van isoleren is dat je huis als het ware kan ‘ademen’. Vocht, met name waterdamp, kan dan door de constructie en isolatie een weg naar buiten vinden. Bij Tiny Houses is dit een interessant gegeven, omdat er relatief veel vocht aanwezig is in huis. Uiteraard moet je altijd ventileren, maar het is fijn dat de wandopbouw ook vocht regulerend is. Voor de wat minder ervaren zelfbouwers is deze vorm van isoleren “vergevingsgezinder” dan damp-dicht bouwen. Als je ergens een gaatje of een kleine kier hebt zitten, geeft dat niet meteen vochtproblemen.”

Damp-dicht

Damp-dicht bouwen is ook een optie. Jan-Willem legt uit: “Aan de warme kant (binnenzijde) van de isolatie breng je zorgvuldig een dampdichte folie aan. Extra aandacht is nodig voor het goed sluiten van de naden, bijvoorbeeld met tape. Aan de koude kant wordt een damp-open folie toegepast.” Het is bij damp-dicht bouwen van belang dat het vocht in huis door mechanische ventilatie wordt afgevoerd. Vaak zorgen de (warmte-terug-win) systemen voor een efficiënte ventilatie, warmte en vochtbalans. Een nadeel van deze aanpak is het feit dat de balans wordt verstoord als je een raam open zet.”

Isolatiemateriaal

Er zijn veel isolatiematerialen op de markt. Ze zijn te onderscheiden in 3 soorten: chemisch, anorganisch en organisch. Vrijwel alle schuimsoorten (bijvoorbeeld polyurethaan en polystyreen) zijn een vorm van chemische isolatie en moeten damp-dicht toegepast worden. Anorganische materialen zijn de bekende: steenwol en glaswol.

Alle organische materialen, ook wel bio-based genoemd, zijn natuurproducten. Deze lijst blijft groeien. Enkele voorbeelden zijn: vlas, hennep, schapenwol, cellulose (papiervlokken) en katoen.

Een uitgebreide lijst van isolatiematerialen met hun isolerende eigenschappen vind je hier.

Isolatiewaarde berekenen

De Rm waarde, oftewel de isolatiewaarde van het materiaal, bereken je door de dikte van het materiaal te delen door de waarde voor warmtegeleiding (lambda-waarde). Jan Willem vult aan: “Alle soorten materialen kennen een waarde voor warmtegeleiding. Hoe lager de lambda waarde, hoe beter de isolerende werking. De lambda waardes kun je bij iedere aanbieder vinden.”

De isolatiewaarde (Rc-waarde) van een wand is de complete lagenstructuur van verschillende materiaalsoorten. Vandaar dat je ook de spouw (stilstaande lucht) en gevel mee mag rekenen. “Bij de Rc-waarde van een wand moet je ook rekening houden met de constructie. Deze steekt om de 600mm door de isolatie heen en vormt dus een andere (lagere) Rc-waarde. Je moet het gemiddelde nemen van m2 isolatie + m2 constructie. Dat is je uiteindelijke rekenwaarde wat betreft een wand. Deze rekenwaarde mag volgens het bouwbesluit voor de reguliere woningbouw niet lager zijn dan 4,5 m2 K/W voor een wand.”

Wil je meer leren over isoleren? Ga dan naar de lesmodule van Tiny House Academy. Daar vind je ook een isolatiematrix met meer dan alleen lambda waardes en krijg je uitleg over verschillende foliesoorten en hoe je om moet gaan met ‘koudebruggen’, zoals de doorstekende houten constructie in het framewerk.